Green Deal en Net-Zero: Terug naar realisme
De aarde warmt op. De wetenschappelijke consensus is dat dat ook op het conto van menselijk handelen komt door broeikasgasemissies. Er is echter geen consensus over welk beleid daar het best op gevoerd moet worden, ook al doet de EU alsof dat wel zo is. Daarbij moet er rekening mee worden gehouden dat de EU verantwoordelijk is voor ongeveer 7% van de totale broeikasgasemissies en dat percentage al dalende is. De EU heeft hierdoor maar een zeer beperkte invloed op de totale broeikasgasemissie reductie.
JA21 ziet de markt als het beste wapen voor innovatie, groene groei en verduurzaming. De Green Deal en de ‘net-zero’ doelen van de Europese Commissie zijn wat JA21 betreft contraproductief en dogmatisch. De EU Taxonomie trekt een lijn dwars door de vrije markt en plakt arbitraire labels op wat ‘groen’ en ‘bruin’ is. De Europese Commissie wil meer schulden aangaan om subsidies en belastingvoordelen te verstrekken voor windturbines en zonnepanelen, terwijl inmiddels wel duidelijk is dat wind en zon nooit de oplossing kunnen zijn voor onze energiebehoeften. Het Mechanisme voor koolstofgrenscorrecties (CBAM) is een ordinaire importheffing op producten van buiten de Europese markt. Hierdoor stijgen de energierekening en prijzen van producten. Dat voelt de burger in zijn portemonnee.
Onder het mom van een ‘Europese industriepolitiek’ wil de EU meer zelfvoorzienend worden, voornamelijk op duurzame energie. Maar het zal vooral leiden tot inflexibele en centrale sturing, subsidies, protectionisme en hogere prijzen. De grote landen, zoals Duitsland en Frankrijk zullen hier vooral van profiteren. Zeker in combinatie met grote hoeveelheden nationale staatssteun. JA21 wil in Europa omstandigheden creëren waar goed ondernemerschap en innovatie worden beloond. Dat houdt in dat ons investeringsklimaat zo aantrekkelijk mogelijk moet blijven. Een Europese industriepolitiek kan niet via een poldermodel op de tekentafel worden bedacht.
Er is een nieuwe manier van denken omtrent Europees klimaatbeleid nodig. De Green Deal leunt te veel op rigide doelstellingen, gedetailleerde regelgeving en bureaucratie die prijzen onnodig doen stijgen. Dit is slecht voor burgers en bedrijven. In plaats van een groene transitie, dreigt de EU in disruptie en de-industralisatie terecht te komen. Met grote gevolgen voor onze welvaart en mogelijkheid om belangrijke overheidstaken te financieren, zoals volksgezondheid, onderwijs, sociale zekerheid en defensie.
Als klimaatverandering globaal moet worden aangepakt, zijn groen protectionisme, centrale planning en regulering niet de oplossing. In plaats daarvan moet de nadruk worden gelegd op marktmechanismes. Een CO2-prijs en het emissiehandelssysteem (ETS) zouden kunnen dienen als instrumenten om de uitstoot te verminderen en met een marktgerichte benadering innovatie te bevorderen. De Europese economie kan dan een leidende rol spelen op het gebied van technologieën voor CO2-reductie en klimaatadaptie. Een op de markt gebaseerde emissieprijs staat centraal in dit beleid. De inkomsten van een ETS-systeem worden dan teruggegeven aan de lidstaten zodat zij de lasten op huishoudens en bedrijven kunnen verlichten. Aangezien andere landen – zoals Canada, China, Japan, Nieuw-Zeeland, Zuid-Korea, Zwitserland en de Verenigde Staten – ook koolstofmarkten zijn begonnen, moet de EU samenwerkingsrelaties opbouwen om een globale koolstofmarkt te ontwikkelen. Daar moet een ruim en betaalbaar energieaanbod tegenover staan, inclusief kernenergie en aardgas, en dat alle marktverstorende maatregelen (subsidies, belastingvoordelen en contraproductie weten regelgeving) van tafel worden geveegd.
De EU (en in zijn kielzog de lidstaten) moet(en) stoppen met peperdure symboolpolitiek die de burger op enorme kosten jaagt terwijl het klimaat daar niets mee opschiet en de betreffende maatregelen in ieder opzicht een verslechtering betekenen voor alle direct betrokkenen. Zoals de ban op auto’s met verbrandingsmotor, nu inmiddels aangetoond is dat moderne motoren schoner en efficiënter zijn dan ooit. Ook moet duurzaamheid in lijn worden gebracht met andere belangrijke doelstellingen zoals veiligheid en voedsel- en energiezekerheid. Duurzaamheidsdoelstellingen mogen niet leiden tot de-industralisatie van de EU en grote afhankelijkheid voor vitale producten van politiek vijandige of instabiele landen buiten de EU.
Maar de meest effectieve manier om het klimaat, milieu en natuur te verbeteren is vrijhandel. Pas als Afrikaanse en Aziatische landen hun economische situatie verbeteren, kan de bevolking aldaar zich ook bekommeren om hun leefomgeving. Het heeft weinig zin als landen als Nederland een handjevol kolencentrales sluiten als er tegelijk in Azië nog vierhonderd in aanbouw zijn, zoals nu het geval is. Uit onderzoek blijkt herhaaldelijk dat uitgaven op het gebied van economische groei in ontwikkelingslanden het klimaat meer helpen per bestede euro dan het huidige klimaatbeleid. In plaats van dure, onbetrouwbare hernieuwbare energiebronnen aan ontwikkelingslanden op te dringen – laat staan zinvollere (fossiele) investeringen op te offeren – moet de EU zich bezighouden met beleid waarbij het welvaartsniveau wordt verhoogd. Zonder toegang tot betaalbare en betrouwbare energie is het voor dergelijke landen onmogelijk om een hoge levensstandaard te bereiken en zullen zij vervuilend blijven.
JA21 wil
- Een Europees klimaatbeleid gebaseerd op de markt en realistische doelstellingen.
- Stoppen met de huidige Europese Green Deal en rigide ‘net-zero’ doelen.
- Terugdraaien van verbod op verkoop van auto’s met verbrandingsmotor vanaf 2035.
- Geen centraal gestuurde en gesubsidieerde industriepolitiek, maar focus op een aantrekkelijk investeringsklimaat waar ondernemerschap en innovatie wordt beloond.
- Het Europese Emissiehandelssysteem (ETS) gebruiken om innovatie en duurzaamheid aan te moedigen, mits eerst alle marktverstorende maatregelen van tafel worden geveegd. De opbrengsten moeten terugvloeien naar de lidstaten. Ook moet aansluiting worden gezocht met andere koolstofmarkten.
- Focus op klimaatadaptie met het mandaat van investeringen bij de lidstaten.
- Betrouwbaar, betaalbaar en duurzaam energieaanbod, inclusief uit kernenergie en aardgas.
- Handelsbeleid gericht op het verhogen van de globale levensstandaard.
Natuur, landbouw en visserij
De agrarische sector en de visserij hebben helaas weinig aan de EU gehad de afgelopen jaren, integendeel. Strenge natuur- en milieuwetgeving waarvan het effect op datzelfde milieu dubieus is brengt boeren en vissers aan de bedelstaf, terwijl innovatie die wel werkt, zoals pulsvisserij, op uiterst dubieuze gronden in de ban gedaan wordt.
Hoewel de Nederlandse regering zichzelf schaakmat heeft gezet – het gehanteerde stikstof rekenmodel kent immers een zeer grote foutmarge en is ongeschikt gebleken om de depositie voor een individueel bedrijf tot in detailniveau te bereken- is de Europese Commissie alles behalve flexibel geweest om de richtlijnen opnieuw op te stellen. Sterker, de Commissie kwam met een strenge natuurherstelwet die voorschrijft dat de natuur van zeventig jaar geleden zoveel mogelijk wordt hersteld. Maar Nederland was natuurlijk in 1953 een totaal ander land dan nu. Alleen al qua inwoneraantal heeft ons land bijna een verdubbeling doorgemaakt. Naast de landbouw, dreigen ook woningbouw, infrastructurele projecten, de energietransitie en allerlei andere economische activiteiten schier onmogelijk te worden.
Het Europees Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (GLB) is een vorm van centrale planning die de marktwerking verstoort en prijssignalen negeert. Het GLB bepaalt de productiequota, de inkomenssteun, de marktinterventies en de milieunormen voor de landbouwsector, zonder rekening te houden met de vraag en het aanbod van de consumenten en de boeren. Het GLB is voor Nederland dan ook te duur en inefficiënt. Het kost de belastingbetaler ongeveer 34% van de totale EUbegroting, terwijl de landbouwsector slechts 1,3% van het Europese bbp vertegenwoordigt. Het GLB verdeelt de middelen onder de lidstaten en de boeren, waarbij de netto-ontvangers, zoals Frankrijk en Polen, meer profiteren dan de nettobetalers. Bovendien wordt het grootste deel van de steun verdeeld onder een klein aantal grote landbouwbedrijven, terwijl de kleine boeren weinig profiteren. Nederland heeft een innovatieve landbouwsector, die vaak meer produceert dan de Europese quota toestaan. Dit kan leiden tot overschotten, prijsdalingen en zelfs boetes.
Ook is het GLB protectionistisch en verstoort het de internationale handel. Het GLB beschermt Europese boeren met inefficiënte bedrijfsmodellen tegen de concurrentie van goedkopere invoer uit derde landen door middel van hoge invoertarieven, exportsubsidies en interne marktprijzen. Dit benadeelt de boeren in opkomende economieën, die geen toegang hebben tot de Europese markt, en de consumenten in de EU, die hogere prijzen moeten betalen voor hun voedsel.
Innovatie is cruciaal om staande te blijven in de wereld van morgen. Daarbij moet bedacht dat koudwatervrees zal leiden tot stagnatie, net als onze oren laten hangen naar Ngo’s die een grote mond paren aan gebrek aan kennis en democratische legitimiteit. Goed voorbeeld is de techniek aangaande genetisch gemodificeerd organisme (GMO), die de mondiale voedselvoorziening structureel op een hoger peil kan brengen, maar om onbegrijpelijke redenen door clubs als Greenpeace afgedaan wordt als ‘Frankenstein-food’. De VS negeert dit soort irrationele bezwaren, de EU moet dat ook doen.
Het ondernemersklimaat binnen de visserij is onder zeer grote druk komen te staan. Door de Franse lobby is vanuit de EU het innovatieve pulsvissen verboden. Verzwaringen van wet- en regelgevingen, de komst van enorme windparken op zee en de nieuwe stikstofnormen dalen neer als een grauwe deken van mistroostigheid over het toekomstperspectief van talloze families binnen onze visserij. Het aantal Nederlandse kotters in de platvisvisserij is in 2022-2023 meer dan gehalveerd.
JA21 is voorstander van innovatie in deze sectoren. Tegelijkertijd moet dat haalbaar en betaalbaar zijn. De Nederlandse land-, tuin- en akkerbouw en de visserijsector behoren tot de wereldtop. We doen er dus verstandig aan om voedselproductie weer prioritair te maken boven de ecologische doelstellingen van de Europese Green Deal. Ook moet er flink bezuinigd worden op de enorme hoeveelheden landbouwsubsidies, die vooral vloeien naar achterhaalde bedrijfsmodellen van Zuid- en Oost-Europese boeren. In een vrije markt, met minder (strenge) wet- en regelgeving, zullen de Nederlandse boeren en vissers profiteren.
JA21 wil
- Dat de vrije markt en voedselproductie hand in hand gaan. Dus minder (strenge) wet- en regelgeving voor boeren, vissers en onderzoekers. Minder focus op rigide ecologische doelstellingen.
- Bezuinigen op de landbouwsubsidies voor achterhaalde bedrijfsmodellen.
- Verlaging van de EU-bijdrage voor het Gemeenschappelijk Landbouw Beleid en een verhoging van de co-financiering voor lidstaten.
- Hervorming van het GLB naar een meer marktgericht en prestatiegericht beleid, dat de concurrentiekracht en de innovatie van de landbouwsector bevordert.
- Een versoepeling van de vergroeningseisen en de productiequota van het GLB, die rekening houden met de diversiteit en innovatie van de Nederlandse landbouw.
- Een sterke lobby in de EU om op te komen voor het Nederlands belang. Pulsvisserij, een herziening van de vogel- en habitatrichtlijn en de desastreuze effecten van de Natuurherstelwet moeten weer op de agenda komen.
Energiezekerheid
De oorlog in Oekraïne heeft aangetoond dat het onverstandig is om voor onze energiebehoefte afhankelijk te zijn van een paar grote landen. De drie pijlers van het energiebeleid in Europa waren altijd: betrouwbaarheid, betaalbaarheid en duurzaamheid. De inzet van de EU is echter te veel gericht geweest op het laatste. Zoals de ‘energiewende’ in Duitsland heeft laten zien, kan het drastisch inzetten op wind- en zonenergie desastreuze gevolgen hebben. Het maakte Duitsland meer afhankelijk van Russisch gas en de zeer vervuilende bruinkoolmijnen. Tegelijkertijd is de energierekening omhoog geschoten. Wij moeten te allen tijde voorkomen dat dit beleid op EU-niveau wordt uitgerold.
JA21 wil een gezonde energiemix met een betrouwbaar en betaalbaar aanbod. JA21 wil de diversificatie van de energiebronnen en de leveranciers bevorderen en de afhankelijkheid van de EU van fossiele brandstoffen uit Rusland en het Midden-Oosten verminderen. Daarbij is het noodzakelijk te investeren in de ontwikkeling en het gebruik van kernenergie, aardgas en waar mogelijk hernieuwbare energie. Schaliegaswinning moet ook mogelijk zijn, indien er een duidelijk inzicht is in de milieumpact en die beperkt blijkt. Ook wil JA21 de aanleg van een Europese grensoverschrijdende energie-infrastructuur ondersteunen. De VS is in korte tijd onafhankelijk van de energieleveranciers uit het Midden-Oosten geworden door grootschalige winning van schaliegas en olie. De Europese bodem bevat voldoende grondstoffen om heel de EU nog tot het eind van deze eeuw van goedkope energie te voorzien.
JA21 wil
- De soevereiniteit van de lidstaten over hun eigen energiebeleid behouden en verzetten tegen de bemoeienis van de EU. De EU moet stoppen met arbitraire Europese klimaatdoelen of CO2- heffingen, die de economische groei ondermijnen.
- Diversificatie van de energiebronnen en de leveranciers bevorderen en de afhankelijkheid van de EU van fossiele brandstoffen uit Rusland en het Midden-Oosten verminderen.
- Investeren in de ontwikkeling en het gebruik van kernenergie, schaliegas en hernieuwbare energie, en de aanleg van een EU energie-infrastructuur ondersteunen.
- Onderzoek naar nieuwe vormen van energie bevorderen, zoals thorium en waterstof.
- Liberalisering van de energiemarkt en consumentenbescherming versterken. De monopolies en staatssteun van de energiebedrijven moeten worden doorbroken om concurrentie en transparantie op de energiemarkt vergroten.
- De energiebelastingen verlagen en de keuzevrijheid en de rechten van consumenten verbeteren.
