Financiën en Monetair beleid: Zuinig en competitief

Euromunt: Handhaaf de regels of vertrek

De invoering van de euro was een politieke daad, vooral geëntameerd door Frankrijk om de monetaire macht van Duitsland te doorbreken. Er werd de burgers van de eurozone van alles beloofd: de euro zou zorgen voor volledige werkgelegenheid in het hele eurogebied, voor welvaart en de deelnemende economieën zouden ‘als vanzelf’ naar elkaar toegroeien. Gemodelleerd naar het Duitse monetaire model, zou de euro een sterke munt worden met daarachter competitieve, moderne en hervormde economieën.

De realiteit werd echter een hele andere. De economieën van de eurozonelanden zijn verder uit elkaar gegroeid. Hoge schuldenlanden houden zich niet aan de wettelijk gemaakte afspraken. Al sinds 2011 probeert de ECB met lage rentes, opkoopprogramma’s en financiële instrumenten de eurozone bij elkaar te houden. Ook de Europese Commissie is intussen gemeenschappelijke Europese schulden aangegaan. Met het peperdure coronaherstelfonds ‘NextGenerationEU’ staat Nederland garant voor 47 miljard euro. Terwijl Nederland slechts 4,6 miljard euro uit het fonds heeft ontvangen. JA21 wil hiermee stoppen en nooit akkoord gaan met nieuwe gemeenschappelijke EU-schuld.

De Euromunt en het eurobeleid moeten voor Nederland voordeliger uitvallen. De Eurozone mag geen transferunie zijn van Noord naar Zuid-Europa. Een gemeenschappelijke munt vraagt om strenge en duidelijke spelregels die door iedereen gerespecteerd worden. JA21 wil toezicht op de begrotingen van de lidstaten. Houdt een land zich niet aan de afspraken, dan moet dat land in het uiterste geval gedwongen kunnen worden de eurozone te verlaten. Indien gezamenlijke Europese schulden een permanente realiteit worden, moet Nederland een opt-out bedingen en het lidmaatschap van de Eurozone heroverwegen.

JA21 is tegen de Central Bank Digital Currency (CBDC), ook wel de digitale Euro genoemd. Nederland beschikt immers al over het meest efficiënte betaalsysteem binnen Europa. Er is dan ook geen probleem dat opgelost zou worden met een digitale euro als betaalmiddel. Tegelijkertijd maakt JA21 zich zorgen om de privacy van de Nederlandse bevolking als een digitale Euro ingevoerd zou worden. Hoewel de digitale Euro niet herleidbaar zou moeten zijn tot personen, is dit technisch wel mogelijk. Ter bescherming van de privacy van Nederlandse burgers zet JA21 zich daarom in voor het efficiënter maken van de huidige bestaande betalingssystemen in Europa, in plaats van het ontwikkelen van een digitale euro.

JA21 wil

• Dat de euro een sterke munt is ondersteund door competitieve en hervormde economieën.
• De eurozone moet een economische eliteclub zijn. Daarom is strikte handhaving op Europese begrotingsafspraken (Stabiliteits- en groeipact) noodzakelijk. Als een land niet aan de afspraken voldoet moet het (al dan niet tijdelijk) uit de eurozone vertrekken.
• Permante Europese schuldendeling (eurobonds) voorkomen. Indien deze toch worden opgetuigd moet Nederland een opt-out bedingen of de eurozone verlaten.
• Tegen de Bankenunie met een Europees depositogarantiestelsel (EDIS).
• Verbod op introductie van de digitale euro. In plaats daarvan ruim baan maken voor Europese betalingssystemen en innovaties.

Europese Centrale Bank: Saneren en afschaffen

De Europese Centrale Bank is op papier een onafhankelijke instelling met als primaire doelstelling het handhaven van prijsstabiliteit in de eurozone. In de praktijk is de ECB is echter steeds meer op de politieke stoel gaan zitten. Het lage rentebeleid en verschillende financiële instrumenten – zoals het massaal opkopen van staatsschulden – hadden niet als doel prijsstabiliteit te waarborgen, maar de eurozone bij elkaar te houden. Dit veroorzaakte recordhoge inflatie, explosief gestegen huizenprijzen, het rendement op spaargeld kelderde, pensioenen werden niet of gedeeltelijk geïndexeerd waardoor ze minder waard werden en de inkomensongelijkheid werd vergroot. In feite werd de ECB een centrale bank naar Italiaans model. Ook bemoeit de ECB zich met steeds meer andere terreinen, zoals klimaat, waarbij het de markt stuurt en manipuleert. Met voormalige prominente politici als voorzitter van de ECB wordt temeer aangetoond hoezeer gepolitiseerd de ECB is. JA21 wil daarom de ECB saneren. De ECB is te veel gegroeid, en heeft te veel macht gekregen. De eurozone dient te worden gecoördineerd door een instelling waarvan de reikwijdte is beperkt tot precies één taak: de euro stabiliseren als een stabiele munteenheid.

JA21 wil

• Monetair beleid met een strikt mandaat om de stabiliteit van de euro te waarborgen. Geen invloed op klimaatbeleid of schuldkoopprogramma’s meer.
• Geen oud-politieke bestuurders meer als voorzitter van de ECB.
• Het banken toezicht van de ECB moet zijn gericht op financiële soliditeit van de banken en niet gericht om het doordrukken van politieke wensen 18 JA21 – Verkiezingsprogramma Europees Parlement 2024.
• Een sterk afgeslankte Europese Centrale Bank met als doel het bewaken van prijsstabiliteit, het primaire mandaat van de bank.
• Een breed maatschappelijk debat over de toekomst van de euromunt en ons geldsysteem.

Begroting: Betere EU voor minder geld

Volgens de Europese verdragen is de EU voor het budget afhankelijk van bijdragen van de lidstaten. Al jaren blijkt dit ontoereikend voor de grootse plannen die op Europees niveau worden uitgestippeld. Geregeld moeten lidstaten bijspringen met extra afdrachten. Al na drie jaar van de huidige zevenjarige begroting (2021-2027) wordt aan de lidstaten gevraagd om opnieuw geld te verschaffen. Wat JA21 betreft moet de EU, voordat het weer aanklopt bij de lidstaten, eerst zelf bezuinigen.

Het huidige budget van de gehele EU bedraagt ongeveer 180 miljard euro per jaar. Twee derde daarvan wordt besteed aan achterhaalde landbouwsubsidies en ontwikkelingsregio’s in de Unie (sociale cohesiefondsen). JA21 wil daar flink in snijden. Ook moet kritisch gekeken worden naar het functioneren van de EU-instellingen. Bezuinigen op het ambtenarenapparaat mag niet langer taboe zijn in Brussel.

Er gaan in Brussel steeds meer stemmen op om, in navolging van het coronaherstelfonds, de Europese Commissie permanent zelf geld te laten ophalen op de kapitaalmarkt. Dit komt neer op gemeenschappelijke EU-schuld (eurobonds). JA21 is hier pertinent tegen.

JA21 wil

• Flink snijden in de EU-begroting. Met name op de bureaucratie van EU-instellingen, landbouwsubsidies en sociale cohesiefondsen moet worden bezuinigd.
• Tegen iedere vorm van Europese schuldendeling.
• Een belangrijke rol voor de Europese Rekenkamer, waarbij subsidiefraude en ander misbruik van EUgeld aan de kaak wordt gesteld en bestraft.